De Toga op een Kiertje: Jij bent overbodig

Afgelopen week rees de vraag: hoe woon ik - met mijn woorden - in het brein van een ander? Ofwel waar raken mijn woorden jou in jouw brein? In het basale reptielenbrein, waar geen emotie bestaat, enkel leven en overleven. Of in het limbische deel, waar emoties juist wel zijn opgeslagen?

De zin: Ik hou van jou lijkt sterk maar is toch ondergeschikt aan de zin: Ik verlaat je niet. Hoe kan dit? 

JIJ BENT OVERBODIG

Mensen zeggen wel eens dat je in je leven maar 1 persoon nodig hebt, die jou trouw blijft, die je niet zal verlaten en in je gelooft. Een persoon kan dat verschil maken. Verbonden zijn. Erbij horen zijn kennelijk essentiele elementen die ons doen leven. De woorden: "Jij bent overbodig" is volgens ontwikkelingspsycholoog Steven Pont de ergste uiting die iemand toegeworpen kan krijgen. Het zegt in feite dat jij als mens irrelevant bent geworden. En dat zette mij tot denken...

C'EST LE TON QUI FAIT LA MUSIQUE

In de familierechtpraktijk komen we dit besluit namelijk dagelijks tegen. Dat het een grote impact op de ander heeft dat is bekend. Maar dat het zo'n diep verwoestend effect op de ander kan hebben realiseer ik mij nu pas, nu ik begrijp waar dit binnen komt in het brein. Met andere woorden: kennelijk is de manier waarop dit scheidingsbesluit wordt gebracht, de timing en de toon waarop, van cruciaal belang voor het verdere verloop van het scheidingsproces. Natuurlijk stonden we altijd al stil bijhet scheidingsbesluit. Meteen in de eerste mediationbijeenkomst. Emotie voor euro's. Na het loslaten op partnerniveau spreken we over ouderschap en daarna pas over de financien. Maar wat ik mij nu realiseerde is dat de fase voorafgaand aan het scheidingsbesluit, de aanloop daar naar toe, zo belangrijk is voor het proces dat het van maatschappelijk belang is dat wij hier meer aandacht aan gaan geven. Overigens geldt dit niet alleen voor scheidingsbesluiten maar voor alle besluiten waarin de ene persoon de ander irrelevant verklaard. Denk aan ontslag, onterven, het niet nakomen van een omgangsregeling of juist weerhouden van de ander tot omgang. Jij bent overbodig: BOEM, de krater in het limbische systeem is oorverdovend groot want in feite ontneem je iemand zijn bestaansrecht hiermee. Althans zo wordt het gevoeld. Terwijl de ander op een heel ander spoor zit en misschien niet eens persoonlijke bezwaren heeft, doch wil loskomen omdat hij wil groeien, verder gaan, doorontwikkelen.

De aandacht voor het besluit de ander de wacht aan te zeggen is mijns inziens zo van belang dat ik hier echt grote alarmbellen laat rinkelen want wij moeten ons allemaal realiseren dat de verkeerde toon of setting voorbode voor grote ellende is die je op enig moment weer teruggeworpen krijgt.

Wat dan te doen: Zorg dat je van dit besluit een rituele bijeenkomst maakt die gemarkeerd is en als gebeurtenis een zekere status krijgt. Maak er een belangrijk moment van, laat de ander weten en voelen dat je hem respecteert, dat je je realiseert dat dit besluit voor de ander een enorme impact zal hebben en zeg dat je begrijpt wat het voor de ander zal betekenen. Door het groot te maken, geef je het waarde en toon je betrokkenheid op het gevoel van de ander. 

Woorden kunnen een grote impact hebben op een ander. Communicatie is limbo-dansen, voor je het weet zak je weg in het reptielenbrein en zijn jouw goed geformuleerde zinnen verzand tot messteken rondom de hartstreek. Nog altijd spreek ik her en der over Holistic Practice: kijken met een bredere blik, meer zien dan alleen het juridische probleem, verder gaan door naast het probleem te kijken, naar relatie en verbinding. Ook heb ik aandacht voor het lichaam en de ziel. Immers de eerste reactie van mensen op uitingen is altijd lichamelijk. Hoe groter de dreiging hoe dieper we dit voelen in ons reptielenbrein. Hoe meer primair de reactie zal zijn. Rationeel redeneren is er dan echt niet meer bij. Het reptielenbrein heeft al besloten. Vluchten? Vechten? Je reactie floept er uit, de muren zijn opgetrokken en de wapens getrrokken. Mensen denken altijd te weten wat de ander denkt, echter in de meeste gevallen gaat het om voelen en luisteren naar wat levend is in de ander. Niet wat jij denkt maar goed kijken naar de reactie van de ander. Verbinden en ruimte geven. Jij kunt alleen maar beslissen wat jij doet, hoe jij zult reageren en handelen. Je kunt de ander hooguit de ruimte geven om zelf een keuze te maken. Maar zijn gedrag kun je niet sturen, wel je eigen gedrag en dan is het weer boeiend te zien welke keuze jij dan maakt. Want als je in redelijkheid denkt: we zullen samen de pijn moeten dragen, we wachten op elkaar en blijven verbonden, dan zal het scheidingsbesluit vermoedelijk een stuk zachter landen. En dat is van groot belang voor de andere spelertjes in het veld die weer afhankelijk zijn van het gedrag van de grote spelers. Kortom: bedenk voordat je iemand irrelevant verklaart goed welke impact dit zal hebben op zijn, en dus ook jouw, bestaan. Soms kan het niet anders. Maar ook dan is het de kunst om om de reactie heen te lopen en je te verplaatsen in de ander.

Op woensdag 29 juni 2017 geef ik weer de workshop Holistic Practice. Je kunt nog inschrijven.